TENS คืออะไร กระตุ้นกล้ามเนื้อด้วยไฟฟ้าผ่านทางผิวหนังช่วยลดอาการเจ็บปวดได้จริงไหม

ปัจจุบันมีหลายคนต้องทำงานนั่งอยู่หน้าคอมพิวเตอร์เป็นเวลานาน ทำให้ต้องประสบปัญหาออฟฟิศซินโดรม (Office Syndrome) ซึ่งก่อให้เกิดอาการปวดเมื่อยตามร่างกาย โดยเฉพาะบริเวณคอ บ่าและหลัง บางรายมีอาการรุนแรงจนส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวันได้ การรักษาด้วยวิธี TENS จึงเป็นทางเลือกที่น่าสนใจสำหรับผู้ที่ต้องการบรรเทาอาการปวดโดยไม่ต้องพึ่งยา
 

TENS คืออะไร

TENS หรือการกระตุ้นเส้นประสาทด้วยไฟฟ้าผ่านทางผิวหนัง คือวิธีการรักษาที่ใช้อุปกรณ์พิเศษในการส่งกระแสไฟฟ้าผ่านแผ่นอิเล็กโทรดไปยังผิวหนัง เพื่อบรรเทาอาการปวดทั้งแบบเฉียบพลันและเรื้อรัง โดยเครื่อง TENS จะมีโหมดการทำงานที่หลากหลาย สามารถปรับความเข้มของกระแสไฟฟ้าได้ตั้งแต่ 50 - 100 มิลลิแอมแปร์และความถี่ 2 - 150 เฮิรตซ์ เพื่อให้เหมาะสมกับอาการและความรุนแรงของโรค

TENS เหมาะสำหรับใครบ้าง
 

• ผู้ที่ได้รับบาดเจ็บเฉียบพลันจากการเล่นกีฬา หรืออุบัติเหตุจากรถยนต์

• พนักงานออฟฟิศที่มีอาการกล้ามเนื้อตึงตัวจากการทำงานซ้ำ ๆ

• ผู้ที่มีอาการกล้ามเนื้อตึงตัวหรือบาดเจ็บ (Muscle Strain)

• ผู้ป่วยที่มีภาวะทางระบบประสาท เช่น โรคหลอดเลือดสมองแตกหรือตีบ (Stroke)

การกระตุ้นเส้นประสาทด้วยไฟฟ้าผ่านทางผิวหนัง (TENS) ช่วยรักษาอาการอะไรได้บ้าง

กลไกการบำบัดรักษาด้วยการกระตุ้นเส้นประสาทด้วยไฟฟ้าผ่านทางผิวหนัง (TENS)

การรักษาด้วยเครื่อง TENS เป็นการใช้กระแสไฟฟ้าระดับผิวหนังเพื่อลดอาการปวดกล้ามเนื้อ โดยทำงานผ่าน 3 กลไกหลัก ดังนี้
 

1. ใช้การกระตุ้นไฟฟ้าไปกระตุ้นให้เส้นประสาทขนาดใหญ่

 2. ใช้การกระตุ้นไฟฟ้าผ่านตัวรับความรู้สึกความเจ็บปวดในกล้ามเนื้อ

กระแสไฟฟ้าจะกระตุ้นผ่านตัวรับความรู้สึกเจ็บปวดในกล้ามเนื้อ ส่งผลให้ร่างกายหลั่งสารเอนดอร์ฟิน (Endorphin) ซึ่งเป็นสารธรรมชาติที่ช่วยลดความเจ็บปวดที่ร่างกายผลิตขึ้นเอง 

 3. ใช้การกระตุ้นไฟฟ้ากระตุ้นเส้นใยประสาท

การใช้ TENS จะกระตุ้นเส้นใยประสาทที่รับความเจ็บปวดให้หลั่งสารเอนเคฟาลิน (Enkaphalin) ซึ่งมีคุณสมบัติคล้ายมอร์ฟิน ช่วยบรรเทาความเจ็บปวดได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยเป็นกระบวนการที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติของร่างกาย

ประโยชน์ของการกระตุ้นเส้นประสาทไฟฟ้าผ่านทางผิวหนัง (TENS)

• ลดและควบคุมอาการปวดทั้งแบบเฉียบพลันและเรื้อรัง

• เพิ่มการไหลเวียนของเลือด

• ลดอาการบวม

• เพิ่มช่วงการเคลื่อนไหวของข้อต่อ

• ลดอาการเกร็งของกล้ามเนื้อ

• ช่วยพัฒนาการเคลื่อนไหวของร่างกาย

• ปรับปรุงการทำงานประสานสัมพันธ์ของร่างกาย

• ป้องกันและลดภาวะกล้ามเนื้อฝ่อลีบ

 

สามารถกระตุ้นเส้นประสาทไฟฟ้าผ่านทางผิวหนังด้วยตัวเองได้ไหม

ปัจจุบันมีเครื่องนวดกระตุ้นไฟฟ้าสำหรับใช้งานที่บ้าน ซึ่งจะช่วยบรรเทาอาการปวดเมื่อยตามร่างกาย โดยเฉพาะจากอาการ Office Syndrome หรือจากการทำกิจกรรมประจำวันต่าง ๆ เช่น เครื่องให้การกระตุ้นเส้นประสาทผ่านผิวหนังด้วยกระแสไฟฟ้า จาก OMRON ที่ออกแบบมาให้ใช้งานง่าย และมีประสิทธิภาพในการบรรเทาอาการปวดเมื่อยต่าง ๆ ตามร่างกาย สามารถแปะแผ่นอเล็กโทรดไปตามบริเวณที่รู้สึกปวด ตัวเครื่องจะปล่อยกระแสไฟฟ้าอ่อน ๆ ช่วยบรรเทาอาการให้คลายลงได้

ข้อควรระวังในการกระตุ้นเส้นประสาทไฟฟ้าผ่านทางผิวหนัง (TENS)

• ห้ามใช้กับผู้ที่มีเครื่องกระตุ้นหัวใจ

• ไม่ควรใช้ในสตรีมีครรภ์ โดยเฉพาะในช่วงไตรมาสแรกของการตั้งครรภ์

• หลีกเลี่ยงการใช้เครื่อง TENS ในบริเวณที่มีการติดเชื้อหรือมีแผลเปิด

• ไม่ควรใช้บริเวณใบหน้าหรือศีรษะ

• หลีกเลี่ยงการใช้ขณะขับรถหรือทำกิจกรรมที่ต้องใช้สมาธิ

• ไม่ควรใช้ขณะอาบน้ำหรือในที่ที่มีความชื้นสูง

• หยุดใช้ทันทีหากรู้สึกไม่สบายหรือมีอาการผิดปกติ 

• ควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้หากมีโรคประจำตัว
•  

สรุป

การกระตุ้นไฟฟ้าผ่านผิวหนัง (TENS) ด้วยเครื่องนวดไฟฟ้าผ่านสุขภาพเป็นวิธีการบำบัดที่ช่วยลดอาการปวด โดยใช้หลักการกระตุ้นเส้นประสาทขนาดใหญ่เพื่อยับยั้งการส่งสัญญาณความเจ็บปวดจากเส้นประสาทขนาดเล็ก อีกทั้งยังช่วยกระตุ้นการหลั่งสารคล้ายมอร์ฟินในร่างกายซึ่งช่วยลดความเจ็บปวดเพิ่มเติม นอกจากนี้ยังสามารถส่งผลต่อการรับรู้ความเจ็บปวดในกล้ามเนื้อได้โดยตรง 

 

References 
สรีรารัก คลินิกกายภาพบำบัด. (ม.ป.ป.). เครื่องกระตุ้นไฟฟ้า กายภาพบำบัด (Electrical Stimulation) คืออะไร.
สืบค้นจาก https://www.sarirarak.com/single-post/electrical-stimulation   
Rehab Care Clinic. (ม.ป.ป.). การกระตุ้นกล้ามเนื้อและเส้นประสาทด้วยไฟฟ้าผ่านทางผิวหนัง (TENS).
สืบค้นจาก https://www.rehabcareclinic.com/การกระตุ้นกล้ามเนื้อและเส้นประสาทด้วยไฟฟ้าผ่านทางผิวหนัง-tens